PAK ÖRGÜTÜNÜN TANITIMI

YAZAN : DÎYAR KURDÎ

İran Kürdistanı’nda faaliyet gösteren Kürdistan Özgürlük Partisi, yani bilinen adıyla PAK, son yıllarda adını sıkça duyduğumuz silahlı ve siyasi yapılardan biridir. Her ne kadar PAK’ın adı 2014’te kamuoyuna resmî olarak duyurulmuş olsa da, bu örgütün kökeni aslında 1990’lı yılların başına kadar uzanıyor.

Her şey, 1991 yılında Seid Yezdanpena adındaki bir Kürt liderin İran rejimine karşı başlattığı silahlı mücadeleyle başladı. Seid, o dönemde “Kürdistan Devrimciler Birliği” gibi adlarla küçük çaplı bir direniş grubu kurmuştu. Fakat bu mücadele çok uzun sürmedi; Seid Yezdanpena aynı yıl içinde uğradığı bir suikast sonucu yaşamını yitirdi. Onun ölümünden sonra bu silahlı yapının liderliği kardeşi Husein Yezdanpena’ya geçti.

2006 yılına gelindiğinde Husein Yezdanpena, bu dağınık ve küçük yapı üzerinde köklü bir değişime giderek örgütü yeniden şekillendirdi. Bu yeni yapılanmaya ilk kez PAK (Partîya Azadîya Kurdistanê) adı verildi. Fakat o dönemde bu isim ne kamuoyuna açıklandı ne de uluslararası alanda tanındı. Bu süreç, daha çok örgütsel yapılanma, kadro eğitimi ve askeri hazırlık dönemi olarak kaldı.

2014 yılı, hem bölge hem de PAK için dönüm noktası oldu. IŞİD’in Musul, Şengal ve Kerkük’e saldırması üzerine Kürt güçleri topyekûn direnişe geçti. Bu ortamda PAK, resmen sahneye çıktı. Kendi adını, bayrağını ve siyasi manifestosunu ilan ederek Kürt halkına ve dünyaya varlığını duyurdu. Bu tarihten itibaren PAK, Irak Kürdistanı’nın çeşitli cephelerinde, özellikle Şengal ve Kerkük’te IŞİD’e karşı fiilen savaşa katıldı ve ABD öncülüğündeki koalisyon güçleriyle sınırlı düzeyde iş birliği yaptı.

PAK, ideolojik olarak Kürt milliyetçiliği temelinde şekillenmiş bir yapı. Diğer bazı Rojhilat partilerinden farklı olarak Marksist veya sosyalist bir çizgiye sahip değil. Daha çok milliyetçi-muhafazakâr bir bakış açısıyla hareket ediyor. En temel hedefleri ise açık: İran’daki Kürt halkının ulusal kimliğinin tanınması, kültürel ve siyasi haklarının güvence altına alınması, ve nihayetinde Rojhilat Kürdistan’da bir siyasi statünün kurulması.

Örgütün silahlı kanadı, Hêzên Pêşmergeya PAK (PAK Peşmerge Güçleri) adıyla biliniyor. Bu yapılanma Güney Kürdistan’da, özellikle KDP kontrolündeki bölgelerde eğitim alıyor ve klasik Peşmerge disiplini temelinde örgütleniyor. Zaman zaman İran sınırındaki Kürt bölgelerinde sızma, sabotaj ve gerilla tipi eylemler düzenleyen PAK, İran tarafından “ayrılıkçı terör örgütü” olarak tanımlanıyor. İran ise bu tehdidi ortadan kaldırmak amacıyla PAK’ın üslerine yönelik zaman zaman füze ve SİHA saldırıları gerçekleştiriyor.

PAK’ın Kürt siyasi haritasındaki yeri de dikkat çekici. Özellikle İran Kürdistanı’nda faaliyet gösteren KDPI ve Komala gibi köklü yapılarla ideolojik farklılıklar taşıyor. Bu partilerin seküler ya da sosyalist çizgilerini etkisiz ve geçmişte kalmış olarak gören PAK, kendini “yeni nesil milliyetçi hareket” olarak tanımlıyor. Öte yandan PKK’nin İran’daki kolu olan PJAK ile de gerilimli bir ilişkiye sahip. PKK çevreleri PAK’ı ABD ve KDP’ye fazla yakın olmakla eleştirirken, PAK ise PKK’yi İran rejimiyle gizli ilişkiler yürütmekle suçluyor. Bu karşılıklı suçlamalar, iki hareket arasındaki güven krizini derinleştiriyor.

Medya alanında çok güçlü olmasa da, PAK sosyal medya ve dijital platformlar üzerinden etkili propaganda yürütmeye çalışıyor. Kürtçe’nin hem Kurmancî hem de Soranî lehçelerinde; ayrıca Farsça ve zaman zaman İngilizce dilinde açıklamalar yayımlayan örgüt, özellikle genç kitlelere ulaşmayı hedefliyor. Resmî web siteleri, Facebook sayfaları ve YouTube videoları üzerinden hem örgütsel duyurular yapılıyor hem de askeri ve ideolojik içerikler servis ediliyor.

Sonuç olarak PAK, bugün İran Kürdistanı sahasında milliyetçi ve muhafazakâr temelli bir alternatif olarak varlık gösteriyor. Silahlı direnişi merkeze alan çizgisiyle, rejime karşı en sert tutum alan yapılardan biri. Güney Kürdistan’daki ilişkileri, Batı ile zaman zaman kurduğu temaslar ve ideolojik netliğiyle PAK, özellikle 2010 sonrası dönemde Rojhilat’taki Kürt siyasal hareketliliğine yeni bir soluk getirmeyi hedefliyor.